Nilai-nilai Dasar Sajeroning Pendidikan Karakter
19.23
Pemerintah Indonesia sampun ngrumusang pidabdab kawicakan indik tuntunan
karakter wangsa. Sajeroning Kebijakan
Nasional Pendidikan Karakter Bangsa Tahun 2010-2025 kategesang mungguing tuntunan karakter marupa panunggilan papat pilar
minakadi olah hati, olah pikir, olah raga, miwah olah rasa lan karsa.
Olah hati maiketan ring wirasan tingkah miwah sradha (keimanan), olah pikir maiketan ring proses mapikayun sané kanggén ngrereh
pangweruhan; olah raga maiketan ring indik sayaga pinaka tetuladan, saha kayun mareriptan madasar pikayunan lascarya (sportif); olah rasa lan karsa maiketan ring pakayunan miwah aktif, renga, lingu, saha mapikarsa ngamedalang reriptan
anyar (Pemerintah RI, 2010:21).
Malarapan nilai-nilai
karakter i wawu, Kementerian Pendidikan
dan Kebudayaan ngukuhang wénten papat nilai karakter wangsa utama sané pinaka unteng
panglimbakan pendidikan karakter ring para siswané, lyiripun: (1) jujur (saking olah hati), cerdas
(saking olah pikir), tangguh (saking olah raga), (4) peduli
(saking olah rasa lan karsa).
Duaning kadi asapunika, akéh wénten nilai karakter sané prasida kalimbakang
ring paplajahan para siswané. Direktorat
Pembinaan SMP Kemendikbud RI nglimbakang nilai-nilai utama sané kasariang
saking butir-butir standar kompetensi lulusan (Permendiknas No. 23 Warsa 2006) saha saking
nilai-nilai karakter utama sané
kalimbakang antuk Pusat Kurikulum Kemendiknas 2009). Saking makakalih sumber
punika, nilai karakter utama sané patut kamolihang ring institusi pendidikan
luiripun:
1)
Kereligiusan, tegesipun setata mapikayun, mabebaosan, miwah maparilaksana manut ring
nilai-nilai ketuhanan, miwah tata ajahan agama
2)
Kejujuran, tegesipun satata mabaos lan maparilaksana sané maadasar utsaha, mangda kapercayin inggin ring bebaosan, tatalaksana, miwah
pakaryan, antuk anaké tiosan.
3)
Kecerdasan, tegesipun prasida
tur sumanggup nglaksanayang swagina lan swadarma manut pikayunan cermat, tepat, miwah cepat.
4)
Ketangguhan, tegesipun
madué kasanggupan pantang nyerah, gigih, semangat, gesit muputang saluir pakéwuh mawinan prasida molihang tetujonnyané
5)
Kedemokratisan, tatacara
mapikayun, mapratingkah, lan maparilaksana sané ngangkenin wénten hak lan kewajiban sané pateh ring anaké tiosan.
6)
Kepedulian, mateges sayaga mapratingkah lan maparilaksana sané mautsaha nanggenin miwah
ngamecikin kaiwangan miwah karusakan (jadma, alam, lan tatakrama) ring
sisinnyané.
7)
Kemandirian, pratingkah
lan parilaksana sané nénten nyagerang anak tiosan
sajeroning nglaksanayang tugasnyané
8)
Berpikir logis, kritis, kreatif, lan inovatif,
tegesipun sayaga mapikayunan lan malaksana malarapan wirasa (logika) mangda mikolihang tatacara pinih
anyar (termutakhir) saking sané sampun kaderbénin.
9)
Keberanian mengambil resiko, tegesipun sayaga ngangkenin saha nampénin puara (akibat/resiko)
saking pakaryan sané kamargiang
10)
Berorientasi pada tindakan, tegesipun sumanggup ngamedalang pangrencana (ide/gagasan) manados parilaksana sekala.
11) Berjiwa
kepemimpinan, tegesipun sanggup ngarahang saha ngajakang jadma miwah
saka-seka kanggén ngamolihang tetujon antuk
magegamelan ring dasar-dasar kapemimpinan sané mabasis budaya wangsa
12)
Kerja keras, mateges
parilaksana sané nyantenang utsaha jati-jati
ring ngarepin saluir piambeng lan pialangan kanggén muputang swagina lan pakaryan antuk sabecik-beciknyané.
13)
Tanggung jawab, pratingkah
lan parilaksanan jadmané nglaksanayang pakaryan lan swagina marupa kawajiban manut tata sulur sané patut inggian ring angannyané, ring masyarakat, lingkungan,
panegara, lan Ida Hyang Widhi
14)
Gaya hidup sehat, mateges utsaha ngamargiang gegaduhan (kebiasaan)
sané becik sajeroning ngrincikang
urip waras utawi sehat, saha
ngimpasin saluir gegaduhan sané kaon sané mapuara kirang waras/sehat
15)
Kedisiplinan, tegesipun paripolah
nyinahang tatakrama lan parilaksana tuon (patuh,
tertib, taat azas) ring saluir awig miwah peraturan
16)
Percaya diri, mateges
rasa percaya utawi nénten sangsi ring pangweruhan lan kawagedannyané pacang ngamolihang saluir sané kaaptiang
17)
Keingintahuan, mateges
setata mautsaha nglimbakang lan nincapang pangresep indik saluir sané kaplajahin, kacingak,
kapiarsayang, miwah kapirengang
18)
Cinta ilmu, mateges tatacara
mapikayun, mabebaosan, lan maparilaksana antuk nyinahang kasusatyan,
kapiangenan, lan pangargan sané luhur ring widang pangweruhan (pengetahuan)
19)
Kesadaran akan hak dan kewajiban, mateges midep ring kawéntenan padruén (hak/milik) anggannyané miwah sané kadruénang antuk anaké tiosan.
20)
Kepatuhan terhadap aturan-aturan sosial, mateges pratingkah nginutin saluir tatakrama, adat,
awig, miwah peraturan sané mapaiketan ring kaperihan masyarakat miwah pabuatan umum
21)
Menghargai karya dan prestasi orang lain, tegesipun kayun maparilaksana, tur sayaga ngamajiang
lan nyinggihang pikolih pakaryan miwah prestasi sané kamolihang antuk jadmané tiosan
22)
Kesantunan, manados jadma sané kabaos sadu gunawan,
mapratingkah alus, alap kasor, inggian ring matata basa, miwah matata laksana
23)
Nasionalisme, tatacara
mapikayun, mapratingkah, miwah maparilaksana sané nyantenang kasusatyan, kapiangenan, saha pangargan sané luhur ring tatabasa,
lingkungan, sosial, budaya, ekonomi, lan politik wangsannyané
24)
Menghargai keberagaman, tegesipun sumanggup ngargain utawi nyinggihang saluir kawéntenan ring jagaté, inggian marupa pawangunan
sekala, sifat, adat, suku, miwah agama
Saking makapapat likur nilai karakter ba duur, para guruné
pacang prasida milihin nilai-nilai karakter sané sida kasisipang ring materi ajahnyané,
mangda prasida kawedar ring para muridnyané pinaka dasar-dasar ngicénin tuntunan karakter wangsa. Sayan sering lan
sayan akéh para
guruné
mapaica tuntunan karakter, janten kasuén-suén pacang sida ngembasang lulusan sané
inggil, imbang iptek lan moralitasnyané.
0 komentar