Pendidikan Sane Mabasis Karakter Lan Budaya Wangsa

19.26


Pendidikan karakter marupa sistem pendidikan sané mautsaha nandurin nilai-nilai luhur ring para wargi sekolahan sané madaging paletan pangweruhan, kawarasan, pikayunan, miwah tatakrama nglaksanayang nilai-nilai luhur karakter punika. Sajeroning niténin pendidikan karakter ring soang-soang sekolahan, makasami komponén sekolahan patut kasarengin, rumasuk komponén widang pendidikan minakadi kurikulum, proses pangajahan lan évaluasi, panglolaan administrasi sekolah, panglaksanan kokurikulér miwah ekstrakurikulér, midabdabin srana miwah prasrana, indik prabéa, miwah étos kria saluir wargi sekolahan miwah lingkungan.

Sajeroning niténin pendidikan karakter miwah budaya wangsa puniki, saluir pidabdab utawi pamargi sané kalaksanayang antuk para guruné kaptiang mangda prasida ngwangun karakter siswané. Pinaka pawangun watak miwah karakter siswa, guru patut nyinahang katetuladannyané. Saluir parilaksanan guru patut karasayang pinaka conto sané jagi katinutin (ditiru) antuk para siswané. Upaminipun: (1) tatacaran guruné mabusana, (2) tatacaran guruné mabaos ri kala ngwedar pangweruhan, (3) tatacaran guruné mawirasa ring pagubugan, miwah (4) tatacarané ngiket pasametonan sareng guruné tiosan miwah ring para muridnyané. Tetujonipun, ngwangun karakter siswa mangda ka bénjang pungkur manados jadma pawangunan sané becik, sané mapuara ngwetuang SDM inggil ring ipték, saha madué karakter susila (moralitas) sané imbang ring iptéknyané.

 Sané pinaka uger-uger (kriteria) jadmané becik miwah wargi parajana sané utama lan inggil, kadasarin antuk nilai-nilai sosial sané akéh kalahlahin antuk budayan parajanané. Duaning asapunika, suksman pendidikan karakter  miwah budaya wangsa ring widang pendidikan, inggih punika tuntunan nilai-nilai luhur ring para yowana lan anom-anomé sané madasar antuk budaya wangsa.

Manut Sudrajad (2010), babon pendidikan karakter mawiwit saking karakter dasar jadmané, inggian saking nilai-nilai susila sané kabaos universal saha kabaos kaidah emas  (the golden role). Pendidikan karakter maderbé tetujoin sané pastika yéning madasar nilai-nilai karakter dasar sané sampun kawedar i wawu. Panglaksanan pendidikan karakter ring sekolahan patut mawiwit saking nilai-nilai karakter dasar sané salanturnyané kalimbakang manados nilai-nilai sané nglimbak utawi nilai-nilai adiluhung manut sané kaperihang, manut kawéntenan (kondisi) ring soang-soang palemahan sekolahan punika. 

Ring aab jagaté mangkin, akéhan jadmané ngaptiang panincapan kualitas tuntunan karakter ring lembaga pendidikan formal. Tuntutan punika kadasarin antuk fénoména sosial sané nglimbak, inggih punika nincapnyané kanakalan yowana ring masyarakat minakadi palécéhan séksual, kacanduan narkoba, miwah tawuran sasamén siswa sané sayan ngwetuang pikobet saha nyejehin lan nincapang pasumenian pikayunan para rerama utawi guru ripakané sané maderbé murid. Duaning asapunika, lembaga pendidikan formal pinaka wadah resmi panuntunan para yowanané banget pisan kaaptiang mangda prasida nincapang swadarma ring pawangunan karakter siswané malarapan penincapan kualitas miwah intensitas pendidikan karakter.
           
         Para sesepuh (pakar) pendidikan sampun sumanggem ring indik mabuatnyané utsaha panincapan pendidikan karakter ring widang pendidikan formal. Yadiastun asapunika, kantun  wénten pabinayan pamineh utaminipun ring indik pidabdab pendekatan miwah modus pendidikan. Indik pendekatan, akéhan sesepuhé ngaptiang mangda nulad pendekatan sané kalimbakang ring panegara barat, minakadi pendekatan kognitif, pendekatan analisis nilai, miwah klarifikasi nilai. Wénten taler sané ngaptiang pendekatan tradisi, malarapan nandurin nilai-nilai sosial budaya kaarifan lokal ring para siswané.

Sacara psikologis, pawangunan karakter ring soang-soang jadmané marupa fungsi saking saluir potensi anggan i manusa (kognitif, afektif, konatif, miwah psikomotorik) ring paiketan interaksi sosial kultural (kulawarga, sekolah, lan masyarakat) saha mamargi sasuén jadmané maurip. Konfigurasi karakter sané kaiketang ring aspék psikologis lan sosial-kultural prasida karanjingang ring widang (1) Olah hati (spiritual and emotional development), (2) Olah pikir (intellectual development), (3) Olah raga lan kinestetik (physical and kinestetic development), miwah (4) Olah rasa/karsa (affective and creativity development).

       Malarapan pamineh ba duur, prasida kategesang mungguing pendidikan karakter marupa utsaha sané karincikang miwah kalaksanayang sacara sistematis kanggén ngwantu para siswané ngresepang nilai-nilai laksanan jadmané maiketan ring kawéntenan Ida Hyang Widhi Wasa, sasamén manusa, lingkungan, miwah kawangsan sané mawangun pamineh, gegaduhan (bikas), wirasa, baos (ucapan), miwah laksana sané madasar norma-norma agama, hukum, tatakrama, budaya, miwah adat istiadat.

Manut Foester (Koesoema, 2010), wénten patpat cihna dasar ring pendidikan karakter kadi asapuniki.

1)      Kateraturan Interior.
Tegesipun, saluir parilaksanan jadmané kaukur malarapan hierarki nilai. Nilai kangken pinaka pedoman normatif saluir laksanan jadmané.
2)      Kawéntenan Koherensi
Tegesipun, wénten koherensi sané ngwéhin kapurusan (keberanian), sané mapuara anaké teguh lan kukuh ring prinsip, nénten plin-plan, nénten jejeh ring resiko. Koherensi ngwangun rasa percaya ring angga, taler percaya ring anaké siosan.
3)      Nilai Otonomi
Jadmané prasida ngranjingang tatakraman jagaté manados nilai-nilai jati angga. Puniki pacang makanten, ri kala anaké kukuh ring pikayunan, nénten banget utawi nénten dangan kapengaruhin antuk jadmané tiosan.
4)      Teguh lan Susatya
Kateguhan marupa bekel jadmané ngaptiang punapa-punapi sané karasayang becik, miwah kasusatyan marupa pikayunan susrusa bakti utawi hormat ring pidabdab (komitmen) sané kapilihin.

          Pangwésan makapatpat karakter puniki mawinan jadmané prasida nglintangin paletan paragayan (individualitas) nuju ka jati angga (personalitas). Parajanané mangkin sering nyapuhang individualitas ring personalitas, pantaraning aku-alami miwah aku-rohani, pantaraning independensi eksterior miwah interior. Karakter puniki sané nentuang sasolahan (performansi) jadmané ring saluir parilaksanannyané.

You Might Also Like

0 komentar

Popular Posts

Like us on Facebook

Flickr Images