WIWILAN MEDALNYANE BUKU “NGIRING NULIS BALI”

04.30

Silih sinunggil kawagedan sané kaulati sajeroning paplajahan basa Bali inggih punika kawagedan nyurat utawi keterampilan menulis. Paplajahan yurat sajeroning basa Bali nganggén kalih huruf, inggihan huruf Latin miwah aksara Bali. Tegesnyané, para siswané sané mlajahin basa Bali mangda pamuputnyané maderbé kawagedan nyuratang basa Bali antuk huruf Latin miwah antuk aksara Bali. Sajeroning masasuratan antuk huruf Latin patut nginutin Pedoman Umum Ejaan Bali Latin, sajeroning nyurat antuk aksara Bali patut nginutin Pedoman Pasang Aksara Bali. Puniki sané sering karasayang méweh antuk para muridé ring sekolahan.
Sajeroning sasuratan nganggén aksara Bali, duké riin kawikanin wénten Ejaan Purwadresta miwah Ejaan Schwartz. Ejaan Purwadresta inggih punika uger-uger masasuratan duké riin sané ketah nganggén aksara Wrésastra miwah aksara Swalalita; rangkepan aksara wianjana manut artikulasi, nganutin pasang pageh, saha sasuratan nganggén jajar sambung. Salanturnyané raris nglimbak pisan sasampun wénten Ejaan Schwatz ngawit warsa 1931.
Malarapan kawéntenan Ejaan Schwatz puniki prasida kalimbakang uger-uger masasuratan sané sayan dangan malarapan pasang jajar sané maweweh makudang-kudang uger-uger indik adeg-adeg, sané nganggén 18 aksara, nénten malih nganggén aksara mahaprana, nganggén makudang-kudang warga aksara murdania sakadi kha, gha, ta (ta latik), dha, na (na rambat), sa (sa sapa), pha, miwah bha. Sajaba punika taler kamanggehang wénten gémpélan sa sapa, saha cecek ring tengenan ng.
Sangkaning uger-uger sasuratan sané kantun maéndahan punika, raris duk tanggal 23-26 Oktober 1957 Pemerintah Daerah Provinsi Bali ngawéntenang Pasamuhan Agung Basa Bali ring Denpasar, sané matetujon mikukuhin Ejaan Purwadresta mangda prasida ngwerdiang nilai-nilai budaya Baliné. Patemon punika prasida ngraremin mungguing Kakawin Ramayana sané kasurat antuk Kern miwah Kakawin Bharatayuddha antuk Dr. Gunning pinaka gegamelan utawi pedoman nyurat antuk aksara Bali. Sajeroning masasuratan antuk huruf Latin mangda nginutin Pedoman Umum Ejaan Bahasa Indonesia.
Sajeroning panglimbak salanturnyané, duk tanggal 28-30 Desember 1963, malih kalaksanayang Pasamuhan Agung Kecil Basa Bali ring Denpasar sané matetujon nuréksain miwah ngwéntenang pamaripurnan pacumponan duk warsa 1957. Patemon punika prasida kocap ngwewehin pasang ardasuara, anunasika, saha ngicalang dwita sajeroning sasuratan basa Bali lumrah.
Salanturnyané, duk tanggal 12-13 Januari 1973 Pemerintah Daerah Provinsi Bali malih nglaksanayang Pasamuhan Basa Bali sané maosang indik sasuratan Bali Latin mangda nginutin Pedoman Umum Ejaan Bahasa Indonesia Yang Disempurnakan.
Duk warsa 1996, Dinas Kebudayaan Provinsi Bali nglanturang Surat Edaran Pemerintah Daerah Provinsi Bali No. 01/1995 indik pangapti panuntunan  aksara, basa, lan sastra Bali saha prasida ngamedalang buku sané mamurda Pedoman Penulisan Papan Nama dengan Aksara Bali.
Salanturnyané, duk tanggal 24 Desember 1997 Pemerintah Daerah Provinsi Bali sané kasanggra antuk Dinas Kebudayaan Provinsi Bali ngwéntenang Pasamuhan Basa Bali sané prasida ngamedalang Pedoman Pasang Aksara Bali. Sajaba kantun nganutin Ejaan Purwadresta, taler kawewehin uger-uger sasuratan indik unsur-unsur serapan saha singkatan modern minakadi sajeroning nyurat DPR, SMP, Depdiknas, balita, miwah sané lianan manut ucapannyané saha nganggén aksara Wresastra. Ejaan Purwadresta wantah kanggén ring nyurat kruna-kruna ranah tradisional minakadi ring sasuratan indik wariga, usada, miwah wéda mantra.
Kawagedan masasuratan antuk aksara Bali puniki patut kaupapira becik-becik duaning kawigunan aksara Baliné sajeroning nitenin budaya Baliné ageng pisan. Sajaba punika aksara Bali kapercayin maderbé kekuatan magis sajeroning ilen-ilen agama lan adat sané nénten dados gentosin antuk aksara tiosan. Punika mawinan patut kapikayunin sareng sami, sapunapi ja antuk mangda kawéntenan aksara Bali druéné tetep rajeg rauh ka wekas.
Rauh mangkin para siswa miwah mahasiswané kantun méweh ngrereh buku-buku pinaka pedoman masasuratan antuk aksara Bali. Yéning dumun wénten buku sasuratan I Wayan Simpen AB sané mahuruf Bali majanten meweh antuka ngresepang saha mangkin buku punika sampun arang pisan. Duk warsa 2002, Dinas Kebudayaan Provinsi Bali malih ngamedalang Buku Pedoman Pasang Aksara Bali sané kanggén ring panuntunan basa, aksara, lan sastra Bali ka kabupaten-kabupaten. Rauh mangkin buku punika nénten wénten ring pasaran. Punika sané mawinan titiang maderbé pikarsa nyurat buku pedoman masasuratan antuk aksara Bali sané wéhin titiang murda “Ngiring Nulis Bali”. Duk warsa 2011 sampun cétak titiang 1000 ex. (telas sami), ring panguntat warsa 2012 puniki sampun revisi titiang mangda medal edisi 2 sané sampun sayan paripurna. Mogi-mogi wulan Januari puniki sampun terbit malih saha molihang nomor ISBN mawinan pacang dangan kakeniang ring toko-toko buku sajebag jagat Bali. Pangaptin titiang, pacang mawiguna anggen dasar nincapang pangweruhan nyurat Bali. Astungkara!!!

You Might Also Like

0 komentar

Popular Posts

Like us on Facebook

Flickr Images