Naskah Pidarta Ngrajegang Seni Budaya Bali

00.43



Matur suksma ring pangénter acara antuk galahé sané kapaica ring titiang. Ida dané sané dahat wangiang titiang, Para angga panuntun sané kusumayang titiang. Taler para pamilet lomba pidarta sané tresna asihin titiang. Maduluran manah hening nirmala, tan mari titiang ngluhurang rasa pangayubagia ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, malarapan pangastungkara, Om Swastyastu.
Ring galahé sané becik puniki, titiang jagi ngaturang pidarta sané mamurda Ngrajegang Seni lan Budaya Bali”. Napi mawinan titiang ngambil murda kadi asapunika? Santukan ring pakibeh jagaté mangkin, utsaha ngrajegang seni budaya Baliné sampun karasayang sayan-sayan rered. Yadiastun kaangkenin, indik kautaman jagat Baliné, kasub-kaloktah malarapan seni lan budaya, kantun titiang marasa sumenia. Napi ké sujati, seni budaya maka pamikukuh jagat Baliné? Yéning pradé sayuakti, sampun ké para yowanané milet ngrajegang seni budaya? Inggih, mogi-mogi sampun.
            Ida dané sinamian. Sakadi kawikanin sareng sami, jagat Baliné sampun kasub, kasumbungang rauh ring dura negari. Makadi Tuan Powell saking Amerika Serikat maosang “Bali is the Paradise Island“ utawi Bali Sorga Dunia, Bali swargan jagat. Tios malih, Bung Karno maosang “Bali is the Morning Of the Word“. Napi minab mawinan jagat Baliné kabaos asapunika? Nénten Ja tios, santukan kaasrian jagat Baliné tan samén ring jagaté. Maweweh raris kauripan krama Baliné sané kumanyama (ramah tamah), ngupapira seni budaya adiluhung sané kapremanain antuk ajahan agama Hindu.
            Ida dané sinamian. Midartayang rajeg Bali, sayuakti marupa pabuat sané dahat mautama. Tetujonipun, mangda pawangunan jagat Baliné ka pungkur wekas, nénten lémpas ring tatwaning Tri Hita Karana. Tri Hita Karana, wiakti marupa sepat siku-siku mikukuhin tatwa parhyangan, pawongan miwah palemahan.
           Ring widang parhyangan karma Baliné setasta mikukuhin sradha bakti ring Ida Hyang Widhi Wasa. Ring widang pawongan, krama Baliné nginggilang hurip pasuka-dukan, sagilik-saguluk, salunglung sabayantaka, mangda molihang kahuripan sané santi-jagathita; Raris ring widang palemahan, setata bajeg ngupapira bhuana agung malarapan bhuta yadnya.
            Inggih, Ida dané sinamian. Yéning inargamayang jagat Baliné pinaka tetanduran taru ageng, aksaara, basa, lan sastra Baliné pinaka akahipun. Akah sané subur pacang ngwetuang pancer sané kukuh. Wawu raris metu daun lan sekar sané nirgamayang titiang pinaka adat lan seni budaya. Yéning iraga bajeg ngupapira akah lan pancer, majanten tetanduran druéné pacang masekar tur mawoh. Tegesipun, yéning iraga bajeg ngupapira seni budaya Baliné, janten pariwisatané pacang antar, mapuara jagat Baliné landuh sukerta santi.
            Ida dané sinamian. Para wisatawané sané rauh ka Bali, napi minab ipun kirangan ring jagatipuné? Indik hotel-hotel ageng, palemahan sané asri, miwah teknologi canggih, majanten iraga kasor banget. Sakéwanten, ring kawibuhan punika, wantah kaunikan seni budaya sané nénten kadruénang. Angob ipun ring kawéntenan budaya Baliné sané adiluhung. Angob taler ipun ring kahuripan krama Baliné sané kumanyama, sagilik-saguluk, paras paros, madasar antuk ajahan Tat Twam Asi.
           Ida-dané sané dahat wangiang titiang. Mangkin banget titiang mapinunas. Sampunang adola jagat Baliné sakita karep! Sampunang maparilaksana sané mawinan cemer jagat druéné. Yéning taksu adiluhung budaya Baliné kantos rered, nénten pacang malih jagat Baliné kasumbungang pinaka pulau sorga, mawastu pacang dados pulau neraka. Napi ké puniki sané pacang kaulati? Inggih, durus, durus pikayunin sareng sami!
             Sané mangkin pakéling titiang, pamekas ring para yowanané makasami. Duaning iraga pinaka warih, pretisentana sané ngwarisin budaya Baliné, Ngiring! Ngiring jagat Baliné sané sampun kasub puniki, tincapang malih kautamanipun! Yéning nénten iraga pacang mabela pati, nindihin jagat Baliné, ngupapira budaya Baliné, sapasira malih? Sira pacang umandelang? Napi ké wong dura negari? Doh para ipun pacang maderbé manah mamahayu jagat.
             Ngrajegang Bali, wantah silih tinunggil swadharman para yowana Baliné. Saluir panglalah budaya dura negarané sané patut pucehin sareng sami, mangda nénten ngrusak tata kahuripan krama Baliné. Ri pét pradé mabukti, wénten wong dura negari purun pinaka duratmaka, ngrusak budaya Baliné, Ngiring! Ngiring iraga mabéla pati, mabalik sumpah ring manah soang-asoang, kayun manados pamucuk mélanin jagat Baliné!
             Pinunas titiang majeng ring para yowana makasami, mangda nénten iraga “Kadi i katak ring sor tunjungé. i kekupu saking doh ipun rauh ngulati kamiikan i sekar tunjung, nanging i katak setata ngepil, nénten lingu ring kautaman i sekar tunjung”. Tegesipun, ‘Iraga uning madué seni budaya sané adiluhung, wong duranegariné magarang muponin pikolihipun. Nanging, wénten krama Baliné sané nénten pati lingu ring kautaman budaya Baliné’.
             Inggih, Ida dané sinamian. Napi luir sané sampun katur iwawu, prasida kacutetang kadi asapuniki.
1)      Sané patut ngrajegang jagat Baliné wantah iraga, i krama Bali sareng sami, kamanggala antuk sang maraga guru wisésa
2)      Dasar gegelaran ngrajegang jagat Baliné inggih punika Tri Hita Karana, sané kapramanain antuk ajahan agama Hindu.
3)      Adat, seni, miwah budaya Baliné patut upapira sareng sami mangda prasida molihang kahuripan santi, kerta raharja.
            Inggih, Ida dané miwah para sameton sané wangiang titiang. Wantah amunika titiang prasida matur ring galahé becik puniki. Mogi-mogi wénten pikenohipun. “Klungkung Semarapura, ngabas bet titian ring pétang”. ‘Kirang langkung nunas ampura, antuk tambet titiang kalintang’. Inggih, puputin titiang antuk parama santih. 
           Om Santih Santih Santih, Om.

You Might Also Like

0 komentar

Popular Posts

Like us on Facebook

Flickr Images