Pidarta Désa Pakraman Makalarapan Ngrajegang Bali

00.54



           Inggih, Ida dané sané gumanti banget wangiang titiang, taler para sameton yowanané makasami sané patut asihin titiang. Sakadi sampun kawikanin sareng sami, Bali sampun kasub kawéntenannyané rauh ring dura negari, mawinan sering kebaosang “Paradise Island “ taler wénten sané maosang Bali punika “Morning Of The Word “. Bali kabaosang sekadi asapunika saantukan kaasrian lan kaluihan adat miwah budayannyané sané dahat ngangobin saha ngulangunin pisan.
            Midartayang indik ajeg Bali, punika marupa pabuat sané dahat mautama, santukan pawangun jagat Baliné ka pungkur wekas, nénten lempas ring swadarma sané mapiranti antuk pikukuh Tri Hita Karana, sané kapramanain antuk agama Hindu. Puniki sida werdi tur limbak, majanten sangkanig kawéntenan adat lan budaya Baliné, sané embas tur kaupapira ring désa-désa pakraman sajebag jagat Bali.
            Tri Hita Karana punika marupa serana nyujur karahayuan urip, sanatana dharma, mawastu sida ngamolihang moksatam jagat hita, malarapan antuk subhakti ring Ida Sang Hyang Parama Kawi, maweweh paras paros ring sesamén manusa miwah tresna asih ring sarwa mauripé.         
            Ring widang Parahyangan, krama Baliné sampun saking riin nyihnayang rasa astiti bhakti ring Ida Sang Hyang Widhi malarapan ngwangun tur ngupapira genah-genah suci kanggén nyiwi Ida Hang Widhi. Ring widang pawongan, krama Baliné sampun mikukuhin désa-désa lan banjar-banjar pakraman, seka subak, miwah seka truni kanggén ngulati kahuripan saling asah, asih, lan asuh. Raris ring widang palemahan, parajana Baliné sampun setata mautsaha ngupapira palemahan utawi alam lingkungan sekala miwah niskala.
          Makasami panglaksanan ajahan Tri Hita Karana punika patut kadasarin antuk Tri Kaya Parisuda, saha kaétang maduluran ajahan Catur Marga. Duaning asapunika, sandang pisan telebang anggén geguat lan sepat siku-siku pamatut ri jeroning niténin urip maka krama Bali, bilih-bilih ring panglimbak aab jagaté mangkin, sané tan pendah kadi segara tan patepi, capuh awor tan pawates.
           Ida dané sinamian sané wangiang titiang. Agama Hindu miwah adat lan budaya Baliné madué paiketan sané rumaket pisan. Kabaosang kadi asapunika riantuk tatwa-tatwa agama Hindu sané adiluhur lan suci, prasida nguripang adat lan budaya Baliné. Punika sané kaanggén sepat siku-siku ri tepengan maparilaksana olih para krama Baliné. Tata cara krama Baliné maparilaksana madasar antuk tatwa-tatwa suci Agama Hindu punika sané rauh mangkin ketah kabaos adat Bali. Selanturnyané adat Bali punika nglimbak ring soang-soang désa pakraman, sané nunggil ring seni Budaya Bali sané ngwetuang désa mawa cara.
             Cutetnyané, agama Hindu, adat, miwah budaya Baliné nénten pisan dados pasahang, patut setata nunggil kadi angganing slepa lawan tekepnyané. Agama Hindu sané nguripang adat lan budaya Bali sané nglimbak ring soang-soang désa pakraman pinaka sengker sané patut kaupapira kawéntenannyané. Swadharmaning soang-soang désa pakraman sané wénten ring Bali inggih punika:
1.      Mikukuhin kawéntenan awig-awig désa pakraman
2.      Nglaksanayang dharmaning agama lan panegara
3.      Nglimbakang budaya Bali masadar antuk paras-paros, saglilik-sagluluk, salunglung sabayantaka.
4.      Sareng-sareng nglaksanayang pawangunan mangda sida jagat Baliné landuh, trepti, kerta raharja sakala niskala, sané kabaos moksartam jagat hita ya ca iti dharma.
Makasami punika patut pikukuhin pinaka gegamelan miwah sepat siku-siku, duaning yéning makasami punika rered tur padem, majanten pawangunan jagat Bali nénten prasida mamargi antar. Napi malih ungkuran puniki wénten makudang-kudang wicara nibénin adat lan budaya druéné, minakadi biuta sané kawetuang antuk krama désané, taler pangrabdan budaya asing sané nénten nganutin tata titi kahuripan krama Baliné. Punika wiakti banget ngwetuang pikobet, marupa pakibeh jagat, mawinan iraga patut sayaga, yatna-yatna ring angga, patut mawali ngélingang jati anggané pinaka krama Bali.
 Sané mangkin, iraga sareng sami, mangda sida mikayunin malarapan antuk mulatsarira. Pinaka warih-warih krama Bali, sané ngwarisin budaya Bali sané adiluhung, mangda iraga yukti-yukti prasida nyejerang rasa mabéla pati, sutindih ring tanah pamijilan, malarapan dharma agama miwah dharmaning panegara, sané gumanti kasungkemin tur kasinggihang ring jagaté.
            Ida dané miwah sameton pamilet sareng sami sané tresna asihin titiang. Ngrajegang jagat Bali, wantah swadharman iraga sareng sami maka pratisentana Bali, sané patut ngértiang warisan leluhur, mapiranti antuk  swadarmaning béla negara. Yéning dumun, para leluhuré lascarya matoh pati melanin jagat, ngarepin meseh sané dahat madurgama. Mangkin, meseh asapunika sampun nénten wénten malih. Nanging panglalah budaya dura negariné patut waspadain, mangda nénten ngrusak pasametonan, adat, miwah budaya Baliné.
             Pinunas titiang majeng ring para yowana makasami, mangda nénten iraga kadi i katak ring sor tunjungé. I kekupu saking doh ipun rauh ngulati kamiikan i sekar tunjung, nanging i katak setata nyongkok tan lingu ring kautaman i sekar tunjung. Tegesnyané, iraga uning madué seni lan budaya sané adiluhung, akéh wong dura Bali sané rauh nyaratang pikolih saking budaya druéné, nanging wénten karma Baliné sané nénten pati lingu ring kautaman budaya druéné. Mangda nénten kadi asapunika.
           Inggih, Ida Dané sareng sami sané banget wangiang titiang.  Yéning cutetang titiang atur titiangé diwawu pinaka unteng daging pidarta sané sampun katur, sida kabaosang kadi puniki.
1)        Sané patut ngrajegang jagat Baliné wantah iraga sareng sami, pratisentanan krama Baliné, sané kamertain antuk sari-sarining boga jagat Baliné, kamanggala antuk sang mawarat, masarana antuk kayun lascarya, ramé ing gawé sepi ing pamerih.
2)  Dasar gegelaran ngrajegang jagat Baliné inggih punika Tri
     Hita Karana, sané kauripin antuk tatwa agama Hindu.
       3)  Désa pekraman marupa genah becik annggén ngupapira adat
      miwah budaya Baliné, patut karajegang sareng sami.
           Ida dané sareng sami sané banget kusumayang titiang. Wantah asapunika daging atur pidartan titiang, mogi-mogi ja wénten pikenohipun. Manawi wénten atur titiangé sané nénten manut ring arsa, nénten lali titiang nglungsur agung rena pangampura. Pinaka pamuput, titiang nngojarang parama santhi.
            Om Santhi,Santhi Santhi, Om

You Might Also Like

0 komentar

Popular Posts

Like us on Facebook

Flickr Images