Pidarta Ngrajegang Bali Malarapan Tri Semaya

01.07



Om Swastyastu.
Matur suksma mantuk ring pangénter acara antuk galahé sida kapaica ring titiang. Inggih, Ida dané sané dahat wangiang titiang; Bapak-ibu guru panuntun sané gumanti subaktinin titiang; Taler para sameton pamilet lomba mapidarta sané tresna asihin titiang. Pangayubagia aturang titiang majeng ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, duaning sangkaning asung kerta wara nugahan-Ida, mawinan titiang prasida masadu ajeng ring Ida dane sareng sami.
Ring galahé sané luih hayu puniki, titiang jagi ngwedar pidarta sané mamurda Ngrajegang Bali Malarapan Tri Semaya”. Napi mawinan titiang ngambil murda kadi asapunika? Santukan ring aab jagaté mangkin, pidabdab ngrajegang jagat Baliné sampun karasayang sayan-sayan rered. Yadiastun kaangkenin, indik kautaman jagat Baliné, malarapan seni lan budaya, kantun titiang maderbé manah sumenia. Napi ké sujati, seni budaya maka pamikukuh jagat Baliné? Yéning pradé sayuakti, sampun ké krama Baliné milet ngrajegang budaya? Mogi-mogi ja sampun.
            Ida dané sinamian. Sakadi kawikanin sareng sami, jagat Baliné sampun kasub, kasumbungang rauh ring dura negari. Ketah kabaosang, “Bali is the Paradise Island“ utawi Bali Swargan jagat. Napi minab mawinan jagat Baliné kabaos asapunika? Nénten ja tios, santukan kaasrian palemahan jagat Baliné tan samén ring jagaté. Maweweh kauripan krama Baliné sané kumanyama (ramah tamah), ngupapira seni budaya adiluhung sané mapramana agama Hindu.
            Ida dané sané wangiang titiang. Midartayang indik rajeg Bali, sayuakti marupa pabuat sané mautama pisan. Tetujonipun, mangda pawangunan jagat Baliné ka pungkur wekas, nénten lémpas ring tatwaning Tri Hita Karana. Tri Hita Karana, wiakti marupa sepat siku-siku mikukuhin tatwa parhyangan, pawongan miwah palemahan.
           Ring widang parhyangan krama Baliné setata mikukuhin sradha bakti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Ring widang pawongan, krama Baliné nginggilang hurip pasuka-dukan, sagilik-saguluk, salunglung sabayantaka, mangda molihang kahuripan sané santi-jagathita. Raris ring widang palemahan, krama Baliné setata bajeg ngupapira bhuana agung malarapan bhuta yadnya.
          Inggih, Ida dané sinamian. Ngrajegang seni budaya Bali manut tatwaning tri hita karana nénten pisan dados lémpas ring ajahan Tri Samaya, minakadi atita, nagata, wartamana. Saluir dresta kunané, marupa tetamian sané sampun karincikang olih lelingsir krama Baliné kabaos atita. Napi kémanten punika? Nénten ja tios nilai-nilai budaya Baliné sané adiluhung. Tegesipun, yadiastun iraga sampun urip ring éra global sané sarwa canggih, pawangunan jagaté mangkin patut setata mikukuhin nilai-nilai seni lan budaya. Saluir panglalah budaya saking dura Bali, patut katawengin becik-becik mangda nénten mapuara mayanin budaya Baliné. Semangat para yowanané mangkin mangda prasida ngrajegang semangat lelingsiré ri kala maperang mélanin jagat ngulatiang kamahardikan. Sayaga dané-dané punika kantos ngetélin rah, nindihin jagat Baliné. Sané mangkin sapunapi? Napi ké sampun iraga madué semangat patriot sejati? Puniki patut pikukuhin!
           Ida dané miwah angga panuntun sané wangiang titiang. Nagata mateges kahuripan ring aab jagaté mangkin. Ngwangun jagat Bali sané ngutamayang pariwisata budaya, nénten pisan dados nglémpasang pakibeh jagat. Duaning ring era global puniki kahuripan druéné sampun sami keni imbas komputerisasi, rauhing aksara Baliné sampun ngranjing ring program komputer. Wénten Bali Simbar B, Bali Simbar Dwijendra, miwah sané lianan. Manut katatwaning atita, awig-awig désa adat, seka truni, miwah subak abiané kari rajeg masurat ring daun lontar, masimpen ring kropak maukir, saha kasungsung tur kapasupatiang, mawinan makanten tenget utawi sakral. Raris mangkin, manut aab jagat, awig-awig punika patut masurat kalih aksara, nganggén huruf Latin miwah aksara Bali. Dadosipun, pawangunan seni budaya Baliné sayaga nginutin aab jagat. Minakadi ring Pesta Kesenian Bali, karauhin seka-seka seni saking dura Bali, tetujoné mangda budaya druéné taler molihang ius sané becik-becik saking budaya dura Bali. Minakadi indik tata busana, sané patut sakralang tetep sakral, sané dados modifikasi durus kamodifikasi nanging tetep nguratiang nilai-nilai luhur warisan budaya Bali.
          Raris sané kaping tiga, wartamana mateges ngértiang jagat ring kahuripan mangkin, ngulatiang kahuripan sukerta santi ring kahuripan sané jagi rauh. Sukmannyané, ngwangun budaya Bali sané kabaos berwawasan masa depan. Punapi sané katiténin mangkin pacang mawiguna ring kahuripan sané jagi rauh. Niténin pawangunan mangkin, anggén ngértiang oka putuné ungkuran. Napi minab patut kakaryanin mangkin mangda mawiguna ring kahuripan sané jagi rauh? Sapasira ja molihang galah dados pejabat, mangda mautsaha niténin pawangunan seni budaya gumanti sida rajeg tur mawiguna kantos ka wekas.
           Ida-dané sané dahat wangiang titiang. Sané mangkin banget titiang mapinunas. Sampunang pisan adola seni budaya Baliné sakita karep! Ngiring pilah-pilihin, sané encén patut sakralang, sané encén becik inutin ring aab jagat? Tetujoné mangda seni budaya Bali tetep rajeg pinaka reramon pariwisata Bali. Yéning taksu adiluhung budaya Baliné kantos rered, nénten pacang malih jagat Baliné kasumbungang pinaka pulau sorga, mawastu pacang dados pulau neraka. Mogi-mogi ja nénten kantos asapunika.
             Sané mangkin pakéling titiang, pamekas ring para yowanané makasami. Duaning iraga pinaka warih, pretisentana sané ngwarisin budaya Baliné, Ngiring! Ngiring seni budaya Baliné sané sampun kasub puniki, tincapang malih kautamanipun! Yéning nénten iraga pacang mabéla pati, nindihin tur ngupapira budaya Baliné, sapasira malih? Sira pacang andelang? Napi ké wong dura negari? Doh para ipun pacang maderbé manah mamahayu jagat.
             Ngrajegang budaya Bali, wantah silih tinunggil swadharman para yowana Baliné. Saluir panglalah budaya dura negari sané kaon, patut pucehin sareng sami, mangda nénten ngrusak tata kahuripan krama Baliné. Ri pét pradé mabukti, wénten wong dura negari purun pinaka duratmaka, ngrusak budaya Baliné, Ngiring! Ngiring iraga mabéla pati, mabalik sumpah ring manah soang-asoang, kayun manados pamucuk mélanin jagat Baliné!
             Inggih, Ida dané sinamian. Napi luir sané sampun katur diwawu, prasida kacutetang kadi asapuniki.
1)      Sané patut ngrajegang jagat Baliné wantah krama Baliné sareng sami, kamanggala antuk sang maraga guru wisésa.
2)      Dasar gegelaran ngrajegang jagat Baliné inggih punika tri hita karana, sané kapramanain antuk ajahan agama Hindu.
3)      Ngrajegang budaya Bali patut nguratiang tri samaya (atita, nagata, wartamana). Urati ring nili-nilai budaya warisan lelingsir, nginutin pakibeh aab jagat, saha mikayunin pabuatan oka putuné ring kahuripan sané jagi rauh.
            Inggih, Ida dané miwah para sameton sané wangiang titiang. Wantah amunika titiang prasida matur ring galahé becik puniki. Mogi-mogi ja wénten pikenohipun. Matur suksma mantuk ring uraina Ida-dané sinamian. Klungkung semara pura, ngabas ebet titiang ring petang, kirang langkung nunas ampura, antuk tambt titiangé kalintang. Inggih, puputin titiang antuk parama santih. 
           Om Santih Santih Santih, Om.

You Might Also Like

0 komentar

Popular Posts

Like us on Facebook

Flickr Images